عبداله صفرزایی؛ ناهید براهوئی
چکیده
در رقابتهای روس و انگلیس در ایران به‌منظور توسعه متصرفات و انعقاد قراردادهای امتیازآور از ابتدای دوره قاجار در قرن نوزدهم آغاز و به‌تدریج شدت یافت. یکی از عواملی که به‌شدت گرفتن رقابتهای روس و انگلیس ...
بیشتر
در رقابتهای روس و انگلیس در ایران به‌منظور توسعه متصرفات و انعقاد قراردادهای امتیازآور از ابتدای دوره قاجار در قرن نوزدهم آغاز و به‌تدریج شدت یافت. یکی از عواملی که به‌شدت گرفتن رقابتهای روس و انگلیس در ایران دامن می‌زد، مسئله هندوستان بود. انگلیس برای محافظت از هند و روس‌ها برای مزاحمت انگلیسی‌ها در هند سیاست‌های متعددی در بخش‌هایی از ایران اعمال می‌کردند. مسئله هندوستان و برخی عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی دیگر باعث شده بود رقابتهای روس و انگلیس در واپسین سالهای قرن نوزده و سالهای آغازین قرن بیستم بیشتر در مناطق شرقی ایران به‌خصوص سیستان متمرکز شود. رقابتهای این دو کشور اروپایی در شرق ایران به حدی اوج گرفته بود که آنها برای نیل به اهدافشان اقدام به تأسیس کنسولگری در سیستان نمودند. این دو قدرت بزرگ استعماری، با تأسیس کنسولگری در سیستان از یک‌سو درصدد آگاهی از نقشههای رقیب و از سوی دیگر به دنبال پیشبرد اهداف و منافع خویش بودند. چگونگی رویارویی کنسولگری‌های روس و انگلیس در سیستان در کنار مواضع دولت مرکزی ایران و حاکمان محلی منطقه و واکنش‌های مردمی، موجب مناسبات پیچیده‌ای میان این دو کنسولگری در سیستان گردید. از این رو، این سؤال مطرح است که روابط و مناسبات کنسولگری روس و انگلیس در سیستان چگونه بود؟ مفروض این نوشتار آن است که مناسبات کنسولگری روس و انگلیس در سیستان بیشتر رقابتی و تقابلی بود. البته در خصوص مسائل فرهنگی و در شرایط اضطرار در مسائل سیاسی با یکدیگر تعاملاتی داشتند. این نوشته به روش تاریخی با شیوه توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسناد انجام گرفته است
